Overgewicht tegengaan bij Amsterdamse tieners
- Georgia Graat
- 6 feb
- 3 minuten om te lezen
Bijgewerkt op: 10 feb
Onderzoekers hebben samen met tieners in Amsterdam gekeken naar factoren die leiden tot ongezond gedrag in deze jonge populatiegroep. De omgeving, sociale normen en blijvende ongezonde gewoonten blijken het meeste invloed te hebben.
Overgewicht is een van de grootste gezondheidsproblemen in de wereld op dit moment. Ook in Nederland, waar de helft van de bevolking overgewicht heeft. Onder kinderen en tieners ligt dit getal al op 13% en dit getal blijft groeien. Dit is een zorgelijke trend, waardoor ongezond gedrag in stand gehouden wordt. Gezond gedrag op jonge leeftijd al aanleren, zorgt voor minder overgewicht op latere leeftijd. Overgewicht is een complex probleem waarbij meerdere factoren elkaar beĆÆnvloeden, waardoor er geen universele oplossing voor bestaat.
Door samen met de tieners naar de onderliggende factoren van overgewicht te kijken en hier samen oplossingen voor te bedenken, hebben onderzoekers van de Vrije Universiteit van Amsterdam meer hoop dat tieners inzicht krijgen in ongezond gedrag en hier zelf iets aan willen doen. De onderzoekers hebben samen met de tieners gekeken naar fysieke activiteit, schermgebruik, slaapgedrag en eetpatronen. Hun resultaten zijn gepubliceerd in BMC Public Health.
Twee jaar lang zijn tieners met en zonder overgewicht van 10 tot 14 jaar gevolgd die woonden in een laag-economische buurt van Amsterdam. Deze tieners en hun families hebben minder geld te besteden, wat een hinder kan zijn bij het kopen van gezonder, meestal duurder, eten of de mogelijkheid om te sporten.
De drie factoren die de meeste invloed hadden op ongezond gedrag waren de fysieke omgeving, de sociale normen en ongezonde gewoonten die elkaar versterken. De fysieke omgeving maakt het makkelijk toe te geven aan ongezond gedrag doordat het makkelijk is tegenwoordig om aan ongezond eten te komen, zelfs als tiener. Denk maar aan de nieuwste snackbar op de hoek. Daartegenover wordt het juist moeilijker gemaakt om te bewegen. Sporten wordt duurder, wat mogelijkheden beperkt in de laag-economische buurten. Bovendien zit je als tiener de hele dag op school en ga je eerder binnen gamen dan buiten een rondje rennen met vrienden.
De tieners gaven aan dat zij regelmatig trek hadden in ongezond eten. Dit kwam door advertenties op tv, een strikt schoolbeleid waar juist geen ongezond eten is toegestaan of honger door sport. Uitslapen en het overslaan van het ontbijt hadden ook geen goede invloed. Vrije tijd is daarnaast voor het grootste deel opgevuld door sociale media, Netflix en games, wat ook onbewust de trek in ongezond eten oproept. Het feit dat supermarkten en snackbars dicht bij elk huis en elke school staan in Nederland op dit moment, helpt deze zaak niet.
Sociale normen spelen ook een grote rol bij ongezond gedrag. Vrienden, familie en andere tieners hebben een bepaald beeld en stellen bepaalde onuitgesproken regels op over hoe je je moet gedragen. Grootouders en ouders van de ondervraagde tieners gaven de tieners ongezond eten en er was thuis minder kennis van wat gezond eten is, waardoor ongezond eten als normaal werd gezien. Vooral bij het starten van de middelbare school hadden tieners meer moeite met gezond gedrag. Dit kwam vooral door de invloed van leeftijdsgenoten om hen heen. Ongezond eten werd als cool gezien door het delen van snacks met vrienden en eten op feestjes.
Tieners gaven aan dat ongezond gedrag in het ene aspect van hun leven ongezond gedrag in een ander aspect versterkte. Gamen en snacken leidt tot energie wat leidt tot sociale media gebruik en niet kunnen slapen. Ook nodigt de omgeving rond hun huis hen niet uit om naar buiten te gaan. Het blijkt dat ongezond gedrag meestal gewoon de makkelijkste keuze op dat moment is. Aan de andere kant leek gezond gedrag juist ook weer tot meer gezond gedrag te leiden. Het is leuker om actief te zijn als vrienden dit ook doen, als je goed hebt geslapen of als er leuke activiteiten worden georganiseerd.
Wat nu de beste oplossing tegen overgewicht is, is nog niet bekend. Wel helpt het de groep waar het om gaat erbij te betrekken en zelf over de factoren en oplossingen na te laten denken. Sociale media, geld en de toegang tot gezond gedrag zijn de factoren die tieners zelf aangeven waar hun gezonde gedrag op is gebaseerd. Voor echte verandering zouden we ons op deze punten moeten richten. Op jonge leeftijd gezond gedrag aanleren brengt de bal aan het rollen.
Afbeelding via Unsplash
Opmerkingen